Wardriving w Pary偶u
Starszy analityk wirus贸w, Kaspersky Lab
Regularnie przeprowadzamy badania sieci i protoko艂贸w Wi-Fi, aby mie膰 na bie偶膮co obraz sytuacji i zwr贸ci膰 uwag臋 na problemy zwi膮zane z bezpiecze艅stwem. Koncentrujemy si臋 na punktach dost臋powych Wi-Fi i urz膮dzeniach przeno艣nych, kt贸re obs艂uguj膮 technologi臋 Bluetooth.
Opublikowali艣my ju偶 materia艂y badawcze na podstawie danych zebranych w Pekinie i Tjianjinie, na targach CeBIT 2006 oraz InfoSecurity Europe zorganizowanych w Londynie.
Najnowsze badanie zosta艂o przeprowadzone w Pary偶u, cz臋艣ciowo w samym mie艣cie, cz臋艣ciowo podczas targ贸w InfoSecurity 2006, kt贸re odby艂y si臋 w stolicy Francji pod koniec listopada 2006 roku.
Por贸wnanie danych zebranych w Pary偶u z podobnymi danymi zgromadzonymi podczas targ贸w InfoSecurity, kt贸re odby艂y si臋 wiosn膮 tego roku w Londynie, wypad艂o ca艂kiem interesuj膮co, podobnie jak por贸wnanie danych dotycz膮cych bezpiecze艅stwa sieci Wi-Fi w dzielnicach handlowych tych dw贸ch 艣wiatowych stolic.
W ramach badania postanowili艣my r贸wnie偶 zebra膰 dane o urz膮dzeniach przeno艣nych z w艂膮czonym Bluetoothem podczas samych targ贸w, w paryskim metrze oraz na ulicach miasta. Do tej pory w 偶adnym du偶ym mie艣cie nie uda艂o nam si臋 przechwyci膰 robaka dla urz膮dze艅 przeno艣nych (Cabira czy Comwara), mieli艣my jednak nadziej臋, 偶e we Francji - w ko艅cu jest to ojczyzna Cabira, pierwszego robaka mobilnego - b臋dziemy mie膰 wi臋cej szcz臋艣cia.
Sieci WiFi
Badanie zosta艂o przeprowadzone w dniach 22-25 listopada 2006 roku. Przeszukali艣my parysk膮 dzielnic臋 biznesow膮 La Defense, w kt贸rej odby艂y si臋 targi InfoSecurity, oraz inne miejsca w stolicy Francji. Zebrali艣my dane o oko艂o 1000 punkt贸w dost臋powych. Nie pr贸bowali艣my przechwyci膰 ani odszyfrowa膰 偶adnych danych transmitowanych za po艣rednictwem sieci bezprzewodowych.
W sumie w La Defense podczas InfoSecurity wykryli艣my ponad 400 punkt贸w dost臋powych Wi-Fi, a w innych miejscach Pary偶a ponad 500.
Jest to najwi臋ksza liczba punkt贸w dost臋powych, jakie wykryli艣my. Pod tym wzgl臋dem na drugim miejscu znajduje si臋 Londyn, gdzie w kwietniu przeprowadzili艣my podobne badanie. Niestety nie mogli艣my zebra膰 osobnych danych z InfoSecurity, poniewa偶 targi zosta艂y zorganizowane w艂a艣nie w dzielnicy biznesowej Pary偶a.
Pr臋dko艣膰 transmisji

Jak wynika z diagramu, dane, kt贸re zebrali艣my w dw贸ch r贸偶nych lokalizacjach, s膮 praktycznie identyczne. Najpowszechniejsze s膮 sieci transmituj膮ce dane z pr臋dko艣ci膮 54 Mb/s: ich udzia艂 waha si臋 od 77% (La Defense) do ponad 85% (Pary偶), co daje 艣redni膮 82%. Na targach CeBIT 2006 sieci te stanowi艂y 51%, podczas gdy w Chinach i Londynie odpowiednio 36% i 68%.
To oznacza, 偶e w Pary偶u w znacznie wi臋kszym stopniu ni偶 w Londynie u偶ywany jest sprz臋t sieciowy wykorzystuj膮cy nowsze wersje protoko艂u 802.11. Trudno uwierzy膰 w to, 偶e ponad 15 procentowa r贸偶nica mog艂aby by膰 spowodowana jest gwa艂town膮 ewolucj膮 paryskich sieci w przeci膮gu sze艣ciu miesi臋cy, jakie up艂yn臋艂y od czasu opublikowania wynik贸w badania, kt贸re przeprowadzili艣my w Londynie.
Drug膮 pod wzgl臋dem popularno艣ci pr臋dko艣ci膮 sieci jest 11 Mb/s - z tak膮 pr臋dko艣ci膮 przesy艂a dane od 14% do 21% wszystkich sieci, co daje 艣redni膮 17,70%. W Chinach odsetek ten wynosi艂 ponad 58%, na targach CeBIT - 47%, w Londynie natomiast 28,5%.
Liczba sieci przesy艂aj膮cych dane z pr臋dko艣ci膮 od 22 Mb/s do 48 Mb/s nie przekroczy艂a 1% w ka偶dej z lokalizacji Pary偶a. Jest to znacznie mniej ni偶 w Chinach, Niemczech czy Londynie, gdzie sieci te stanowi艂y 6%.
Mo偶na powiedzie膰, 偶e w por贸wnaniu z innymi miastami, w kt贸rych przeprowadzili艣my badanie, w Pary偶u sieci Wi-Fi by艂y bardziej zaawansowane. Najbardziej zaskakuj膮ca jest znaczna r贸偶nica mi臋dzy danymi uzyskanymi w Pary偶u oraz danymi z Londynu - miasta, kt贸re uwa偶ali艣my wcze艣niej za "punkt odniesienia".
Producenci sprz臋tu sieciowego
Statystyki dotycz膮ce producent贸w sprz臋tu sieciowego znacznie r贸偶ni艂y si臋 w zale偶no艣ci od miejsca. Z tego powodu musieli艣my analizowa膰 dane z ka偶dego miejsca osobno.
W sumie wykryli艣my sprz臋t 28 r贸偶nych producent贸w.
W dzielnicy La Defense wykryli艣my sprz臋t 19 producent贸w. Wyr贸偶nili艣my pi臋ciu najpopularniejszych producent贸w - ich sprz臋t wykorzystywany by艂 w ponad 12% sieci wykrytych w biznesowej dzielnicy Pary偶a.
producenci | udzia艂 procentowy |
Symbol | 2,99% |
Trapeze | 2,99% |
Airespace | 2,14% |
Cisco | 2,14% |
Aruba | 1,92% |
Sprz臋t pozosta艂ych 14 producent贸w wykorzystywa艂o nieca艂e 8% wszystkich sieci. Niestety, w ponad 80% przypadk贸w nie mogli艣my ustali膰 producenta (by艂 on sfa艂szowany, bieznany lub zdefiniowany przez u偶ytkownika). Odsetek ten jest znacznie wy偶szy, je艣li por贸wnamy go z badaniami przeprowadzonymi podczas targ贸w CeBIT (66%) i w Londynie (61%).
W sieciach wykrytych w innych miejscach Pary偶a wykorzystywano sprz臋t 21 r贸偶nych producent贸w, z kt贸rych najpopularniejszych by艂o 5: ich sprz臋t wykorzystywany by艂 w ponad 10% wszystkich wykrytych sieci.
producenci | udzia艂 procentowy |
Senao | 4,17% |
Delta (Netgear) | 2,18% |
Gemtek | 1,59% |
USI (Proxim Orinoco) | 1,59% |
US Robotics | 1,19% |
Sprz臋t pozosta艂ych 16 producent贸w wykorzystywa艂o mniej ni偶 6% sieci. W 83% przypadk贸w nie mo偶na by艂o ustali膰 producenta sprz臋tu (sfa艂szowany, nieznany lub zdefiniowany przez u偶ytkownika) - wynik ten jest ni偶szy w por贸wnaniu z innymi miastami, ale zbli偶ony do wyniku uzyskanego w La Defense.
Jak pokazuj膮 dane, popularno艣膰 producent贸w sprz臋tu r贸偶ni si臋 w zale偶no艣ci od lokalizacji. W por贸wnaniu z danymi uzyskanymi w Londynie, gdzie najpopularniejszy by艂 sprz臋t Cisco, we Francji najbardziej uderzaj膮cy by艂 odsetek sprz臋tu Symbol i Trapeze wykrytego w La Defense, a w przypadku innych miejsc - spora liczba sprz臋tu wyprodukowanego przez Senao. W Pary偶u wykryto r贸wnie偶 sprz臋t wyprodukowany przez Cisco oraz Aruba, kt贸ry w Londynie znalaz艂 si臋 na trzecim miejscu pod wzgl臋dem popularno艣ci. Nale偶y podkre艣li膰, 偶e udzia艂 poszczeg贸lnych producent贸w w rynku znacznie r贸偶ni si臋 nie tylko w zale偶no艣ci od kraju ale r贸wnie偶 obszaru w obr臋bie danego miasta.
Poni偶ej przedstawiamy 艂膮czne dane dla obu lokalizacji dotycz膮ce pi臋ciu najpopularniejszych producent贸w sprz臋tu:
producenci | udzia艂 procentowy |
Senao | 2,26% |
Trapeze | 1,44% |
Symbol | 1,44% |
Delta (Netgear) | 1,44% |
Linksys (GST) | 1,34% |
W 83% przypadk贸w nie da艂o si臋 ustali膰 producenta sprz臋tu.
Szyfrowanie ruchu
Najistotniejsz膮 informacj膮 jest prawdopodobnie stosunek chronionych do niechronionych punkt贸w dost臋powych. Wcze艣niejsze dane zebrane przez wardriver贸w w miastach na ca艂ym 艣wiecie pokazuj膮, 偶e oko艂o 70% wszystkich sieci w 偶aden spos贸b nie szyfruje ruchu. W Pekinie odsetek ten wynosi艂 mniej ni偶 60%. Natomiast podczas targ贸w CeBIT wykryli艣my oko艂o 55% sieci, kt贸re nie stosowa艂y szyfrowania, a w Londynie - 50%.
Nasze badanie w Pary偶u mia艂o na celu ustalenie, czy sieci nie stosuj膮ce szyfrowania s膮 nadal bardziej rozpowszechnione od sieci, kt贸re stosuj膮 szyfrowanie, oraz czy Londyn nadal stanowi艂 "cyfrow膮 twierdz臋".
Na pocz膮tek przyjrzyjmy si臋 danym zgromadzonym podczas targ贸w InfoSecurity oraz w dzielnicy La Defense:

La Defense / InfoSecurity
Tylko 37% sieci nie stosowa艂o 偶adnego rodzaju szyfrowania! Jest to imponuj膮cy wynik - nieco lepszy ni偶 ten uzyskany w londy艅skiej dzielnicy Canary Wharf. Te dwa miejsca s膮 bardzo do siebie podobne: swoje siedziby ma tam wiele mi臋dzynarodowych bank贸w, firm ubezpieczeniowych, agencji prasowych itd., kt贸re mog膮 stanowi膰 cel haker贸w poluj膮cych na informacje posiadaj膮ce warto艣膰 komercyjn膮.
Jak dot膮d jest to najmniejsza liczba wykrytych przez nas sieci, kt贸re nie stosowa艂y 偶adnego szyfrowania. W艣r贸d tych 37% sieci znajduj膮 si臋 publiczne punkty dost臋powe zlokalizowane w centrach handlowych w La Defense, co potwierdza nasze za艂o偶enie, 偶e spora liczba bezpiecznych sieci (z czym spotkali艣my si臋 najpierw w Londynie) odzwierciedla powszechny trend 艣wiadcz膮cy o tym, 偶e administratorzy systemu s膮 艣wiadomi kwestii bezpiecze艅stwa.
Cz臋艣膰 z tych danych dostarczy艂y nam punkty dost臋powe na targach InfoSecurity. Jak ju偶 wspominali艣my, takie punkty dost臋powe konfigurowane s膮 zazwyczaj w po艣piechu, cz臋sto nieprawid艂owo - i mog膮 sta膰 si臋 艂atwym celem atak贸w haker贸w. Sieci wykryte na targach InfoSecurity w Londynie by艂y mniej bezpieczne ni偶 te wykryte w innych miejscach miasta. Ca艂kiem mo偶liwe, 偶e podobnie by艂o w Pary偶u - 37% to zdecydowanie najbardziej zaskakuj膮cy wyniki, jaki uzyskali艣my do tej pory.

Inne obszary Pary偶a
Wynik uzyskany w pozosta艂ych miejscach w Pary偶u by艂 sprzeczny z naszymi wcze艣niejszymi przekonaniami na temat bezpiecze艅stwa sieci bezprzewodowych. 22% to nie tylko prawie dwukrotnie ni偶szy wynik ni偶 ten uzyskany w "zabezpieczonej" dzielnicy biznesowej Pary偶a, to r贸wnie偶 najni偶szy odsetek niechronionych sieci, z jakim spotkali艣my si臋 w trakcie naszych bada艅. Wed艂ug przyj臋tych szacunk贸w, 70% sieci to sieci niechronione. Potwierdzi艂y to cz臋艣ciowo dane z Chin (59%), z Moskwy (68%) oraz z Londynu (50%). Podwa偶y艂y to natomiast dane z Pary偶a - i to nie tylko te zebrane w dzielnicy biznesowej, gdzie mo偶na by艂o przewidzie膰, 偶e sieci b臋d膮 zabezpieczone. Szyfrowanie stosowa艂y r贸wnie偶 standardowe punkty dost臋powe nale偶膮ce do u偶ytkownik贸w domowych.
Wynika to cz臋艣ciowo z tego, 偶e sieci bezprzewodowe w Pary偶u s膮 bardziej zaawansowane technologicznie ni偶 w innych miastach - 艣wiadczy o tym wykorzystywanie przez nie nowszych protoko艂贸w oraz pr臋dko艣膰 transmisji. Podobnie jak w Londynie, u偶ytkownicy wykazuj膮 wysoki poziom znajomo艣ci komputer贸w i 艣wiadomo艣膰 kwestii bezpiecze艅stwa sieci WiFi. Dane z Pary偶a pokazuj膮, 偶e niechronione sieci bezprzewodowe powoli odchodz膮 w przesz艂o艣膰.

艁膮czne dane dla Pary偶a
Podczas gdy w Londynie dobry wynik uzyskany w dzielnicy Canary Wharf obni偶y艂y nieco dane zebrane w innych miejscach tego miasta, w Pary偶u by艂 odwrotnie. Wynik uzyskany w paryskiej dzielnicy biznesowej - obni偶ony przez liczb臋 publicznych punkt贸w dost臋powych oraz punkt贸w dost臋powych ustanowionych przez uczestnik贸w targ贸w InfoSecurity - pogorszy艂 艣redni膮 dotycz膮c膮 niechronionych sieci w Pary偶u. Mimo to, odsetek niechronionych sieci wyni贸s艂 tam nieca艂e 30%!
Nieoficjalnie Pary偶 otrzymuje miano miasta najlepiej chronionych sieci bezprzewodowych, wyprzedzaj膮c tym samym Londyn (49%) i ustanawiaj膮c nowy punkt odniesienia. Pary偶 to miasto najszybszych i najlepiej zabezpieczonych sieci WiFi.
Rodzaje dost臋pu do sieci
Sieci WiFi zorganizowane s膮 jako punkty dost臋powe ESS/AP lub stanowi膮 po艂膮czenia Peer/AdHoc.
Z danych wynika, 偶e oko艂o 90% sieci bezprzewodowych sk艂ada si臋 z punkt贸w dost臋powych ESS/AP. W Chinach stosunek sieci ESS/AP do sieci Peer/AdHoc wynosi艂 89% do 11%, na targach CeBIT 2006 - 58% do 42%, a w Londynie - 95% do 5%.
Podczas targ贸w InfoSecurity w Pary偶u spodziewali艣my si臋 znale藕膰 du偶膮 liczb臋 sieci Peer (w Londynie sieci tego typu stanowi艂y oko艂o 50%). Wynika to z tego, 偶e sieci te wykorzystuj膮 liczne po艂膮czenia mi臋dzy komputerami bez u偶ycia kabli sieciowych. Du偶a liczba sieci Peer wykryta w dzielnicy La Defense mo偶e by膰 r贸wnie偶 spowodowana wzrostem popularno艣ci urz膮dze艅 bezprzewodowych w biurach, takich jak na przyk艂ad drukarki.

Rodzaje dost臋pu do sieci
Zebrane dane pokazuj膮, 偶e ponad 20% punkt贸w dost臋powych, wykrytych zar贸wno podczas targ贸w jak i w biurowcach, jest typu Peer. Takie sieci wykorzystywane s膮 wy艂膮cznie w celu po艂膮czenia z sob膮 urz膮dze艅.
W innych miejscach Pary偶a stosunek ten wynosi w przybli偶eniu 9 to 1. Wyniki s膮 wi臋c bardziej zbli偶one do tych uzyskanych w Pekinie ni偶 w Londynie.
Konfiguracja domy艣lna
Sieci z domy艣ln膮 konfiguracj膮 stanowi膮 najsmakowitszy k膮sek dla haker贸w atakuj膮cych sieci bezprzewodowe. Domy艣lny SSID oznacza z regu艂y, 偶e administrator punktu dost臋powego nie zmieni艂 nazwy rutera. Mo偶e r贸wnie偶 wskazywa膰 na to, 偶e konto administratora nadal wykorzystuje domy艣lne has艂o. Internet pe艂en jest informacji o tym, jakie has艂a domy艣lne wykorzystywane s膮 przez r贸偶ne rodzaje sprz臋tu sieciowego, a je艣li haker zna pochodzenie sprz臋tu, b臋dzie m贸g艂 przej膮膰 ca艂kowit膮 kontrol臋 nad tak膮 sieci膮. Niepokoj膮ce jest to, 偶e a偶 ponad 8% sieci wykrytych w Pekinie zachowa艂o konfiguracj臋 domy艣ln膮. Lepiej wygl膮da艂a sytuacja na targach CeBIT - z ponad 300 punkt贸w dost臋powych tylko dwa wykorzystywa艂y domy艣lny SSID. W Londynie odsetek ten wynosi艂 nieco ponad 3% w samym mie艣cie i oko艂o 1,5% w Canary Wharf.
Jednym z najlepszych sposob贸w ochrony sieci przed wardrivingiem jest wy艂膮czenie identyfikatora sieci bezprzewodowej SSID. Jak wygl膮da艂o to w przypadku wykrytych przez nas sieci?
Je艣li chodzi o domy艣lny SSID, wyniki uzyskane w La Defense s膮 o wiele lepsze ni偶 te z londy艅skiej dzielnicy Canary Wharf. Poni偶ej 0,5% to znakomity rezultat!
SSID zosta艂 wy艂膮czony w blisko 33% sieci, prawie tak samo jak w Londynie - jednak Francuzi okazali si臋 pod tym wzgl臋dem troch臋 lepsi.

SSID Broadcast — La Defense
Wiedz膮c, 偶e sieci bezprzewodowe w Pary偶u s膮 zaawansowane technologicznie, wyniki uzyskane w innych miejscach miasta nie by艂y zaskoczeniem.
Domy艣lny SSID zosta艂 wykryty w 1,39% sieci - jest to nieco gorszy wynik ni偶 ten uzyskany w La Defense, jednak lepszy w por贸wnaniu z Londynem, gdzie odsetek ten wynosi艂 3,68%. Brytyjczycy wyprzedzali Francuz贸w jedynie pod wzgl臋dem wy艂膮czonego rozg艂aszania identyfikatora sieci SSID Broadcast. W Pary偶u opcja ta zosta艂a w艂膮czona w nieca艂ych 26% sieci, w Londynie natomiast - w 32% sieci.

SSID Broadcast — inne miejsca Pary偶a
Komponenty sieci
Sekcja ta zawiera statystyki dotycz膮ce liczby sieciowych punkt贸w dost臋powych poszczeg贸lnych sieci. Sie膰 mo偶e posiada膰 jeden lub wi臋cej punkt贸w dost臋powych. Ile punkt贸w dost臋powych wyst臋puje najcz臋艣ciej?
W dzielnicy La Defense oraz na targach InfoSecurity 207 wykryli艣my 207 sieci. Sieci te zawiera艂y ponad 400 punkt贸w dost臋powych.

La Dafense
Jak pokazuj膮 dane, ogromna wi臋kszo艣膰 sieci (ponad 84%) posiada tylko jeden punkt dost臋powy. Podobnie jak w Londynie, sieci z 4 punktami dost臋powymi by艂o mniej ni偶 sieci zbudowanych z 2, 3 lub 10 punkt贸w dost臋powych.
Z drugiej strony, wykryli艣my r贸wnie偶 kilka bardzo du偶ych sieci, w tym dwie zawieraj膮ce 10 i 11 punkt贸w dost臋powych. 呕adna z sieci nie sk艂ada艂a si臋 z 7 punkt贸w dost臋powych. Dane te nie mog艂y uwzgl臋dni膰 wielu punkt贸w dost臋powych, poniewa偶 w sieciach, kt贸rych stanowi艂y cz臋艣膰, wy艂膮czono SSID Broadcast (ponad 150 punkt贸w dost臋powych).
84% sieci z艂o偶onych z jednego punktu dost臋powego to wynik bardzo zbli偶ony do tego uzyskanego w Canary Wharf (82%). Byli艣my ciekawi, czy og贸lne dane dla Londynu (51% sieci sk艂ada艂o si臋 z jednego punktu dost臋powego) by艂y por贸wnywalne z og贸lnymi danymi dla Pary偶a.

Inne miejsca Pary偶a
Tu w艂a艣nie spotka艂a nas niespodziana. Prawie 95% spo艣r贸d 292 sieci (z艂o偶onych z ponad 500 punkt贸w dost臋powych) posiada艂o tylko jeden punkt dost臋powy. Czy chodzi艂o tu o u偶ytkownik贸w domowym czy biura ma艂ych przedsi臋biorstw? Bior膮c pod uwag臋 wysoki odsetek szyfrowania stosowanego przez te sieci, by艂o to tym bardziej zaskakuj膮ce.
Ponadto znale藕li艣my r贸wnie偶 sieci z 14, 16 i 18 punktami dost臋powymi. By艂y to bez w膮tpienia publiczne sieci dost臋powe. W sumie znale藕li艣my 292 sieci, nie wy艂膮czaj膮c ponad 100 punkt贸w dost臋powych z wy艂膮czonym identyfikatorem sieci SSID.
Wnioski
Dane uzyskane z wardrivingu w Pary偶u pozwalaj膮 na sformu艂owanie nast臋puj膮cych wniosk贸w:
- Ogromna wi臋kszo艣膰 sieci transmituje dane z pr臋dko艣ci膮 54 Mb na sekund臋
- Wykorzystanie szyfrowania w paryskich sieciach jest bardzo popularne w por贸wnaniu z sieciami w innych miastach na 艣wiecie
- Znaczna cz臋艣膰 danych zebranych w biznesowych dzielnicach Pary偶a pokrywa si臋 z danymi uzyskanymi w podobnych miejscach w Londynie
- Wi臋kszo艣膰 sieci posiada tylko jeden punkt dost臋powy, co spowodowane jest rozpowszechnieniem sieci bezprzewodowych w艣r贸d u偶ytkownik贸w domowych.
Urz膮dzenia bezprzewodowe, takie jak drukarki, skanery itd. staj膮 si臋 coraz powszechniejsze, co u艂atwia tworzenie sieci biurowych. Potwierdza to stopniowy wzrost liczby sieci Peer.
Spo艣r贸d producent贸w sprz臋tu W-Fi nie wy艂oni艂 si臋 wyra藕ny lider. W ka偶dym kraju uwidaczniaj膮 si臋 inne preferencje.
Nasze badania przeprowadzane na przestrzeni dw贸ch lat pokazuj膮, 偶e stale spada liczba sieci, kt贸re nie stosuj膮 偶adnego rodzaju szyfrowania. Mo偶na powiedzie膰, 偶e w ci膮gu tego okresu sytuacja radykalnie si臋 zmieni艂a - z 70% sieci w Moskwie i 60% w Pekinie do 30% w Pary偶u. Z pewno艣ci膮 nie spowodowa艂y tego czynniki socjoekonomiczne. Jest to wyra藕ny globalny trend, kt贸ry 艣wiadczy o tym, 偶e zar贸wno u偶ytkownicy jak i administratorzy powa偶nie traktuj膮 bezpiecze艅stwo otwartych sieci. Utrudni to 偶ycie wardriver贸w, kt贸rym trudniej b臋dzie w艂amywa膰 si臋 do sieci, aby ukra艣膰 dane lub po prostu zdoby膰 dost臋p do Internetu.
Bluetooth
Obok WiFi, jedn膮 z najpopularniejszych metod bezprzewodowego przesy艂ania danych jest obecnie protok贸艂 Bluetooth. Prawie wszystkie telefony kom贸rkowe posiadaj膮 teraz modu艂 bezprzewodowy, kt贸ry pozwala na wymian臋 danych z podobnymi urz膮dzeniami, umo偶liwiaj膮c r贸wnie偶 korzystanie z funkcji "hands free". Bluetooth jest integraln膮 cz臋艣ci膮 telefon贸w, smartfon贸w, urz膮dze艅 PDA i niekt贸rych laptop贸w.
Wiosn膮 2006 roku podczas targ贸w InfoSecurity w Londynie przeprowadzili艣my nasze pierwsze badanie technologii Bluetooth. Wykryli艣my ponad 2000 urz膮dze艅 z Bluetoothem w艂膮czonym w trybie "widoczny dla wszystkich". Wyniki tego badania zosta艂y opublikowane w czerwcu 2006 r. na stronie viruslist.pl.
Postanowili艣my przeprowadzi膰 podobne badanie w Pary偶u, aby uzyska膰 dane por贸wnawcze.
Dane zbierali艣my przy u偶yciu oprogramowania Blue Soleil, Blue Auditor oraz BT Scanner.
Badanie zosta艂o przeprowadzone zar贸wno w sali, w kt贸rej odbywa艂y si臋 paryskie targi InfoSecurity, jak i w biznesowej dzielnicy Pary偶a La Defense. Chocia偶 liczba urz膮dze艅 w technologii Bluetooth, jakie wykryli艣my, by艂a mniejsza w por贸wnaniu z targami InfoSecurity w Londynie, w promieniu 100 metr贸w wykrywali艣my w tym samym czasie co najmniej 30-40 urz膮dze艅.
Podczas zbierania danych o sieciach WiFi w innych miejscach Pary偶a zebrali艣my r贸wnie偶 dane dotycz膮ce Bluetootha. Badanie przeprowadzili艣my w paryskim metrze, Gare du Nord (g艂贸wna stacja kolejowa) oraz w miejscach o du偶ym nat臋偶eniu turyst贸w.
Typy urz膮dze艅
Przyjrzyjmy si臋, jakie rodzaje urz膮dze艅 w technologii zosta艂y wykryte.

Z diagramu wynika, 偶e ogromna wi臋kszo艣膰 urz膮dze艅 to zwyk艂e telefony kom贸rkowe. Stanowi膮 one oko艂o 60% wszystkich wykrytych urz膮dze艅 - o 10% mniej ni偶 w Londynie. Ta do艣膰 spora r贸偶nica mo偶e by膰 spowodowana tym, 偶e oko艂o 14% urz膮dze艅 nie da艂o si臋 poprawnie zidentyfikowa膰. Standardowe telefony kom贸rkowe nie posiadaj膮 w pe艂ni funkcjonalnego systemu operacyjnego i tylko teoretycznie nara偶one s膮 na ataki wirus贸w, np. z艂o艣liwych program贸w napisanych w j臋zyku Java for Mobile. Jednak wszystkie te telefony s膮 zagro偶one ze wzgl臋du na problemy z protoko艂em Bluetooth, o kt贸rych pisali艣my ju偶 wcze艣niej.
Drugim pod wzgl臋dem popularno艣ci rodzajem urz膮dze艅 (je艣li pominiemy urz膮dzenia nierozpoznane) s膮 smartfony. Stanowi膮 one oko艂o 14% wszystkich wykrytych urz膮dze艅, znacznie niej ni偶 w Londynie, gdzie urz膮dzenia tego typu stanowi艂y 25%. Jest to zaskakuj膮cy wynik, poniewa偶 Francja nale偶y do kraj贸w o najwi臋kszej na 艣wiecie liczbie smartfon贸w i stanowi jeden z najbardziej rozwini臋tych rynk贸w dla takich urz膮dze艅. Jednak statystyki m贸wi膮 same za siebie.
Na trzecim miejscu (prawie 5%) znalaz艂y si臋 standardowe telefony bezprzewodowe, kt贸re cz臋sto spotykamy w biurach. Ich odsetek jest wy偶szy ni偶 w Londynie, gdzie na trzecim miejscu znalaz艂y si臋 laptopy z Bluetoothem stanowi膮ce oko艂o 3% wszystkich wykrytych urz膮dze艅. W Pary偶u odsetek laptop贸w z Bluetoothem wyni贸s艂 ponad 2%. Nale偶y podkre艣li膰, 偶e chocia偶 nie jest to du偶a liczba, ryzyko atak贸w hakerskich na takie urz膮dzenia jest wi臋ksze ni偶 ryzyko atak贸w na standardowe telefony kom贸rkowe czy smartfony. Wynika to z tego, 偶e na laptopie zapisanych jest wi臋cej danych i s膮 one atrakcyjniejsze dla haker贸w ni偶 dane przechowywane w telefonie.
Ponadto, wykryli艣my nieca艂e 2% urz膮dze艅 PDA. Wynik ten jest zbli偶ony do tego, kt贸ry uzyskali艣my w Wielkiej Brytanii. Potwierdza to, 偶e u偶ytkownicy takich urz膮dze艅 s膮 艣wiadomi kwestii bezpiecze艅stwa Bluetooth i podejmuj膮 odpowiednie 艣rodki zaradcze.
W sumie wykryli艣my ponad 1300 urz膮dze艅 15 r贸偶nych typ贸w. Liczba urz膮dze艅 zaliczonych do grupy Nieskategoryzowane lub Inne stanowi艂a mniej ni偶 1,5%. 14% urz膮dze艅 nale偶a艂o do kategorii Nieznane.
Producenci sprz臋tu
Ten rodzaj danych ma istotne znaczenie: na podstawie danych o producentach sprz臋tu mo偶emy ustali膰, jaki system operacyjny jest wykorzystywany (w przypadku smartfon贸w/urz膮dze艅 PDA) lub dowiedzie膰 si臋, jaki jest udzia艂 w rynku poszczeg贸lnych producent贸w.
W sumie wykryli艣my sprz臋t 39 r贸偶nych producent贸w (w Londynie 35). Najpopularniejszych by艂o sze艣ciu producent贸w - ich urz膮dzenia stanowi艂y ponad 38% wszystkich wykrytych urz膮dze艅.
Niestety, w oko艂o 50% przypadk贸w nie mogli艣my ustali膰 producenta sprz臋tu. To do艣膰 zaskakuj膮cy wynik, je艣li we藕miemy pod uwag臋, 偶e w Londynie udzia艂 takich urz膮dze艅 wynosi艂 nieco ponad 25%.

Producenci sprz臋tu - Pary偶
producenci | udzia艂 procentowy |
Nieznany | 50,18% |
Sony Ericsson Mobile Communications AB | 9,69% |
Nokia Danmark A/S | 9,33% |
TECOM Co., Ltd. | 6,25% |
Samsung Electronics Co., Ltd. | 5,74% |
Texas Instruments | 4,59% |
Inventel Systemes | 3,16% |
Inny | 11,06% |
Powy偶sze dane wskazuj膮 na brak wyra藕nego lidera w艣r贸d producent贸w sprz臋tu w Pary偶u, w przeciwie艅stwie do Londynu, gdzie 30% wykrytych urz膮dze艅 zosta艂o wyprodukowanych przez Noki臋. W Pary偶u na pierwszym miejscu znalaz艂 si臋 Sony Ericsson (9,69% wykrytych urz膮dze艅), jednak tu偶 za nim by艂a Nokia. Wyniki uzyskane w Pary偶u znacznie r贸偶ni艂y si臋 od tych z Londynu, gdzie Sony Ericsson i Nokia posiada艂y prawie po艂ow臋 udzia艂贸w w rynku. Je艣li chodzi o firm臋 Samsung, jej udzia艂 procentowy by艂 podobny w obu miastach i wynosi艂 5,74% w Pary偶u i 4,52% w Londynie.
Co ciekawe, dobrze znani producenci, tacy jak USI i Murata, nie znale藕li si臋 w艣r贸d lider贸w i zostali wyparci przez Tecom i Inventel. Razem z LG i Sharp uplasowali si臋 tu偶 za pierwsz膮 sz贸stk膮 najpopularniejszych producent贸w.
Nokia | |
Telefon/Smartfon | 30% |
Telefon/Urz膮dzenie mobilne | 70% |
Sony Ericsson | |
Telefon/Smartfon | 12,5% |
Telefon/Urz膮dzenie mobilne | 87,5% |
Samsung | |
Telefon/Urz膮dzenie mobilne | 56,8% |
Telefon/Urz膮dzenie bezprzewodowe | 40,7% |
Inne | 2,5% |
Texas Instruments | |
Telefon/Smartfon | 45,31% |
Telefon/Urz膮dzenie mobilne | 35,94% |
Komputer/Handheld PC-PDA/Palm size PC | 18,75% |
Dost臋pne us艂ugi
Dane dotycz膮ce dost臋pnych us艂ug maj膮 dla nas istotne znaczenie, poniewa偶 obrazuj膮 one, jakie s膮 szanse haker贸w na zaatakowanie urz膮dze艅 przeno艣nych oraz szanse wirus贸w na rozprzestrzenianie si臋. Urz膮dzenie, kt贸re ustanawia po艂膮czenie Bluetooth z drugim urz膮dzeniem, umo偶liwia mu korzystanie z niekt贸rych z jego us艂ug. Na przyk艂ad, je艣li zezwoli艂e艣 na to, aby urz膮dzenie twojego przyjaciela po艂膮czy艂o si臋 z twoim w celu wymiany danych, jednocze艣nie zezwoli艂e艣 mu na wykonywanie rozm贸w telefonicznych z twojego urz膮dzenia, wysy艂anie SMS-贸w czytanie twojej ksi膮偶ki adresowej itd. Naturalnie na miejscu twojego przyjaciela mo偶e znajdowa膰 si臋 haker, kt贸ry u偶y艂 socjotechniki lub wykorzysta艂 luki w protokole Bluetooth w celu uzyskania dost臋pu do twojego urz膮dzenia.
Dane, kt贸re zebrali艣my o dost臋pnych us艂ugach, pokazuj膮, do jakich us艂ug mog膮 uzyska膰 dost臋p zdalni szkodliwi u偶ytkownicy.
Przyjrzyjmy si臋 najpierw og贸lnym danym dotycz膮cym wszystkich us艂ug: Wykryli艣my oko艂o 3800 us艂ug na ponad 1300 urz膮dzeniach. Poni偶ej przedstawiamy ich rozk艂ad procentowy:

Ze stosunku liczby us艂ug do liczby urz膮dze艅 (3800:1300) wynika, 偶e ka偶de urz膮dzenie posiada艂o 艣rednio oko艂o 3 dost臋pne us艂ugi. Niekt贸re urz膮dzenia mia艂y nawet 5-6 dost臋pnych us艂ug.
Jak wynika z diagramu, trzy us艂ugi by艂y najpopularniejsze:
- Object Transfer (wysy艂anie/otrzymywanie plik贸w). Wykorzystywana w ponad 95% urz膮dze艅.
- Telephony (wykonywanie rozm贸w telefonicznych, wysy艂anie wiadomo艣ci). Wykorzystywana w ponad 91% urz膮dze艅.
- Networking (dost臋p do Internetu oraz mo偶liwo艣膰 korzystania z wbudowanego modemu). Wykorzystywana w ponad 66% urz膮dze艅.
Dane te praktycznie nie r贸偶ni膮 si臋 od tych, kt贸re zebrali艣my w Londynie - we wszystkich trzech przypadkach r贸偶nica nie przekracza 1,5%.
Poniewa偶 interesuj膮 nas g艂贸wnie smartfony, kt贸re s膮 jednymi z najbardziej zagro偶onych urz膮dze艅 w technologii Bluetooth, warto przyjrze膰 si臋 danym dotycz膮cym tych urz膮dze艅 oddzielnie.
Jak wynika z diagramu poni偶ej, stosunek urz膮dze艅 do us艂ug wynosi mniej wi臋cej 1:2.

Dane dotycz膮ce smartfon贸w r贸偶ni膮 si臋 nieco od tych dotycz膮cych innych urz膮dze艅.
Najpopularniejsz膮 us艂ug膮 pozostaje Object Transfer (ponad 93%), tu偶 za ni膮 znajduje si臋 us艂uga Telephony (91%), na trzecim miejscu jest Networking (nieco powy偶ej 10%).
Dane zebrane podczas tego badania potwierdzaj膮 nasze wcze艣niejsze wnioski: chocia偶 niekt贸rzy u偶ytkownicy urz膮dze艅 w technologii Bluetooth s膮 艣wiadomi niebezpiecze艅stwa ze strony cyberzagro偶e艅, wci膮偶 potrzebna jest edukacja u偶ytkownik贸w. Producenci telefon贸w kom贸rkowych i smartfon贸w powinni uwzgl臋dni膰 kwesti臋 bezpiecze艅stwa technologii Bluetooth oraz implementacji us艂ug, do kt贸rych mo偶na uzyska膰 dost臋p za po艣rednictwem tej technologii.
殴r贸d艂o:![]() |