Klienci spamer贸w w Rosji

Victor Dronov

Kim s膮 spamerzy i kto korzysta z ich us艂ug - to pytania najcz臋艣ciej zadawane specjalistom zajmuj膮cym si臋 zwalczaniem spamu. Podczas gdy firmy zabezpieczaj膮ce przed niechcian膮 poczt膮 dzia艂aj膮 zwykle stosunkowo jawnie, r贸wnoleg艂y 艣wiatek spamer贸w, z ca艂kiem zrozumia艂ych powod贸w, owiany jest tajemnic膮.

Dlatego te偶, bior膮c pod uwag臋 niedawne wydarzenia (tj. wprowadzenie 1 lipca 2006 r. nowej ustawy o reklamie, stanowi膮cej pierwszy krok w kierunku wprowadzenia kontroli legislacyjnej nad zjawiskiem spamu w Rosji), firmy Kaspersky Lab i Subscribe.Ru przeprowadzi艂y badanie dotycz膮ce klient贸w us艂ug spamer贸w.

Naszym celem nie by艂o zdemaskowanie nielegalnych spamer贸w. Chcieli艣my raczej ustali膰, kim jest typowy klient tego typu us艂ug i czy nowa ustawa b臋dzie mia艂a na niego jakikolwiek wp艂yw.

Wyb贸r uczestnik贸w

Na podstawie danych z dzia艂u firmy Kaspersky Lab zajmuj膮cego si臋 zwalczaniem spamu utworzono list臋 500 firm. W okresie, w kt贸rym przygotowywali艣my badanie, wszystkie z nich wykorzystywa艂y spam jako narz臋dzie reklamy. Liczba firm zaliczaj膮cych si臋 do poszczeg贸lnych obszar贸w dzia艂alno艣ci zosta艂a wybrana na podstawie ilo艣ci spamu wykorzystywanego do reklamowania tych obszar贸w za po艣rednictwem Runetu (rosyjskiego segmentu Internetu). Dane z Laboratorium Antyspamowego pokazuj膮, 偶e spory odsetek klient贸w spamer贸w to firmy dzia艂aj膮ce w bran偶y turystycznej i rozrywkowej (14%), w bran偶y us艂ug remontowych i zwi膮zanych z przeprowadzkami (9,3%) oraz bran偶y poligraficznej (7%). Uwzgl臋dniono r贸wnie偶 inne, mniej liczne kategorie.


Rys. 1: Bran偶e rozpatrywane w badaniu

W jaki spos贸b przeprowadzili艣my badanie

Celem badania by艂o uzyskanie informacji bezpo艣rednio od os贸b, kt贸re zam贸wi艂y masowe wysy艂ki. Zak艂adali艣my, 偶e osoby te nie b臋d膮 chcia艂y udzieli膰 nam szczeg贸艂owych informacji. Poniewa偶 przypuszczenia te potwierdzi艂y si臋, przeprowadzili艣my anonimowe badanie telefoniczne. Osoba zadaj膮ca pytania by艂a rzekomym "pracownikiem niewielkiej firmy", kt贸ry chcia艂 zam贸wi膰 masow膮 wysy艂k臋, jednak przed podj臋ciem dzia艂a艅 postanowi艂 "skonsultowa膰 si臋 z kolegami z tego samego segmentu rynkowego".

Wszystkie dane uzyskane w badaniu zosta艂y zanalizowane przez specjalist贸w z Subscribe.ru.

Negatywny wp艂yw spamu na wizerunek firmy

Istotne jest to, 偶e prawie 60% (57,9%) os贸b zamawiaj膮cych wysy艂ki spamu po us艂yszeniu, 偶e nie chodzi tylko o oferowane przez ich firmy towary i us艂ugi, ale r贸wnie偶 o reklamowanie ich za pomoc膮 spamu, przyj臋艂o pozycj臋 obronn膮 i zacz臋艂o kategorycznie zaprzecza膰 wykorzystywaniu spamu jako formy reklamy. Oznacza to, 偶e firmy, kt贸re decyduj膮 si臋 skorzysta膰 z us艂ug spamer贸w, s膮 w pe艂ni 艣wiadome negatywnej reakcji publicznej. To jednak w 偶aden spos贸b nie sk艂ania tych firm do zmiany taktyki.

Wielu respondent贸w odwo艂ywa艂o si臋 do nowej ustawy o reklamie. Twierdzili oni, 偶e oficjalne uznanie spamu za nielegaln膮 form臋 reklamy sk艂oni ich do zrezygnowania z wykorzystywania go do reklamowania swoich towar贸w i us艂ug. Czas poka偶e, jak szczere by艂y te deklaracje.

Pozycja klienta w firmie

Jednym z pyta艅, na kt贸re chcieli艣my uzyska膰 odpowied藕, by艂o: kto podejmuje decyzj臋 o wykorzystaniu masowych wysy艂ek i kto kontaktuje si臋 ze spamerami? Z przeprowadzonego badania telefonicznego wynika, 偶e w ponad 80% przypadk贸w jest to mened偶er ds. reklamy. Jednak w zamawianiu masowych wysy艂ek aktywnie uczestnicz膮 r贸wnie偶 dyrektorzy firmy. 5,6% firm bior膮cych udzia艂 w badaniu przyzna艂o, 偶e dyrektorzy nie tylko zainicjowali proces, ale r贸wnie偶 nawi膮zali kontakty biznesowe ze spamerami. Oczywi艣cie, nie znaczy to, 偶e masowa wysy艂ka jest tak istotn膮 kwesti膮, 偶e tylko dyrektor mo偶e si臋 ni膮 zajmowa膰. Raczej, badane firmy to ma艂e przedsi臋biorstwa zatrudniaj膮ce kilku (lub kilka tuzin贸w) pracownik贸w.


Rys. 2: Pozycja w firmie

Koszt masowej wysy艂ki

Koszt jednej masowej wysy艂ki waha si臋 w granicach od 29 do 1 300 Euro. Przy tym, 50% respondent贸w przyzna艂o, 偶e za jedn膮 masow膮 wysy艂k臋 zap艂acili od 87 do 175 Euro. Dla firmy jest to nieznaczna suma, o wiele mniejsza ni偶 koszt innego rodzaju legalnej reklamy.


Rys. 3: Koszt pojedynczej wysy艂ki masowej

Liczba adres贸w wykorzystywanych w masowych wysy艂kach

Liczba adres贸w wykorzystywanych w masowych wysy艂kach r贸偶ni艂a si臋 znacznie, w zale偶no艣ci od tego, kto by艂 dostawc膮 tego typu us艂ug. Najmniejsza liczba adres贸w wynosi艂a 100, najwi臋ksza 3 700 000. Jak pokazuje wykres, 32,5% klient贸w spamer贸w d膮偶y do jak najwi臋kszego zasi臋gu, zamawiaj膮c masowe wysy艂ki wysy艂ane do ponad miliona adres贸w. Oczywi艣cie, oznacza to, 偶e zainteresowanie odbiorc贸w spamu konkretnymi towarami i us艂ugami w og贸le nie jest brane pod uwag臋.


Rys. 4: Liczba adres贸w wykorzystywanych w jednej masowej wysy艂ce

Koszt masowej wysy艂ki/liczba adres贸w w stosunku do po艂o偶enia geograficznego klienta

Jak wynika z poni偶szej tabeli, koszt masowej wysy艂ki r贸偶ni si臋 w zale偶no艣ci od po艂o偶enia geograficznego klienta:

Miasto do 87 Euro 88-175 Euro 176-262 Euro 263-437 Euro powy偶ej 437 Euro
Moskwa 29,4% 58,8% 5,9% 0,0% 5,9%
Sankt Petersburg 50,0% 25,0% 25,0% 0,0% 0,0%
Inne miasta 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100%

W Moskwie wi臋kszo艣膰 masowych wysy艂ek kosztuje od 88 do 175 Euro, podczas gdy w Sankt Petersburgu do 87 Euro. Wed艂ug respondent贸w, we wszystkich innych miastach koszt jednej masowej wysy艂ki wynosi ponad 437 Euro.

Liczba adres贸w wykorzystywanych w jednej masowej wysy艂ce r贸偶ni si臋 w zale偶no艣ci od po艂o偶enia geograficznego klienta w nast臋puj膮cy spos贸b:

Miasto do 1000 adres贸w 1 001-
5 000
5 001-
10 000
10 001-
100 000
100 001-
500 000
500 001-
1 000 000
powy偶ej
1 000 000 adres贸w
Moskwa 0,0% 11,1% 22,2% 22,2% 0,0% 3,7% 40,7%
Sankt Petersburg 22,2% 22,2% 11,1% 22,2% 0,0% 11,1% 11,1%
Inne miasta 25,0% 0,0% 25,0% 25,0% 0,0% 0,0% 25,0%

Skuteczno艣膰 spamu

呕aden z respondent贸w nie by艂 przygotowany na oszacowanie, jak skuteczne mog膮 by膰 masowe wysy艂ki materia艂贸w reklamowych (tj. firmy, kt贸re zamawiaj膮 masowe wysy艂ki nie mia艂y poj臋cia, czy takie wysy艂ki b臋d膮 mia艂y pozytywny efekt). W przybli偶eniu respondenci okre艣lili, 偶e wska藕nik zainteresowania ofert膮 kszta艂tuje si臋 na poziomie 0,01% - 0,05%. Wiele os贸b twierdzi艂o, 偶e trudno jest oszacowa膰 skuteczno艣膰 spamu, je艣li stosowany jest on w po艂膮czeniu z innymi formami reklamy.

Klienci spamer贸w, poproszeni o oszacowanie skuteczno艣ci us艂ug, z kt贸rych korzystali, nie wiedzieli, jak wiele adres贸w otrzyma艂oby w rzeczywisto艣ci spam, gdyby zam贸wili masow膮 wysy艂k臋 do miliona adres贸w. Jeden z respondent贸w powiedzia艂, 偶e pierwsze zam贸wienie masowych wysy艂ek by艂oby ostatnim, poniewa偶 dzia艂 call center firmy musia艂by odbiera膰 tysi膮ce telefon贸w od rozw艣cieczonych odbiorc贸w spamu.

Wnioski

Dane uzyskane w badaniu pozwoli艂y na sformu艂owanie nast臋puj膮cych wniosk贸w:

  1. Osoby korzystaj膮ce z us艂ug spamer贸w s膮 w pe艂ni 艣wiadome, 偶e mimo pewnych pozytywnych reakcji mog膮 wywo艂a膰 irytacj臋 lub z艂o艣膰 pozosta艂ych odbiorc贸w masowych wysy艂ek (kt贸rych mog膮 by膰 tysi膮ce lub miliony). Firmy wykorzystuj膮ce spam s膮 zazwyczaj bardzo ma艂e; dlatego uwa偶aj膮, 偶e nie musz膮 przejmowa膰 si臋 swoj膮 reputacj膮.
  2. Masowa wysy艂ka nie kosztuje du偶o. Mimo to 偶aden z respondent贸w nie potrafi艂 oszacowa膰 zar贸wno pozytywnych, jak i negatywnych efekt贸w wykorzystania masowych wysy艂ek. Klienci spamer贸w nie analizuj膮 odbiorc贸w spamu. Wysy艂ki masowe zamawiane s膮 zgodnie z zasad膮: "s膮 tanie, dlaczego wi臋c z nich nie skorzysta膰".
  3. Zakaz masowych wysy艂ek odni贸s艂 skutek w przypadku niekt贸rych respondent贸w: niekt贸rzy z nich zaprzestali wysy艂ania spamu. Spowodowane by艂o to potencjalnymi konsekwencjami prawnymi, jak r贸wnie偶 ryzykiem nara偶enia na szwank reputacji firmy. Mimo to trudno b臋dzie oceni膰, jaki skutek na wysy艂anie spamu w Runecie b臋dzie mia艂a nowa ustawa, dop贸ki nie b臋dzie obowi膮zywa艂a przynajmniej przez sze艣膰 miesi臋cy.
殴r贸d艂o:
Kaspersky Lab