Kaspersky Lab prezentuje listę szkodliwych programów, które najczęściej atakowały użytkowników w październiku 2009 r. Podobnie jak w poprzednich miesiącach, zestawienie zostało przygotowane w oparciu o dane wygenerowane przez system Kaspersky Security Network (KSN).

Pierwsza tabela zawiera szkodliwe programy, aplikacje wyświetlające reklamy oraz potencjalnie niebezpieczne narzędzia, które zostały wykryte i zneutralizowane na komputerach użytkowników po raz pierwszy, na przykład przez moduł ochrony w czasie rzeczywistym (skanowanie podczas dostępu). Użycie statystyk z tej metody skanowania pozwala na dokonanie analizy najnowszych, najbardziej niebezpiecznych i najszerzej rozprzestrzenionych szkodliwych programów.

Pozycja	Zmiana	Nazwa	Liczba zainfekowanych komputerów
1	+3	Net-Worm.Win32.Kido.ir	344 745
2	-1	Net-Worm.Win32.Kido.ih	126 645
3	Bez zmian	not-a-virus:AdWare.Win32.Boran.z	114 776
4	-2	Virus.Win32.Sality.aa	87 839
5	+6	Worm.Win32.FlyStudio.cu	70 163
6	-1	Trojan-Downloader.Win32.VB.eql	52 012
7	Bez zmian	Virus.Win32.Induc.a	49 251
8	Nowość	Packed.Win32.Black.d	39 666
9	Nowość	Worm.Win32.AutoRun.awkp	35 039
10	-3	Virus.Win32.Virut.ce	33 354
11	Powrót	Packed.Win32.Black.a	31 530
12	-1	Worm.Win32.AutoRun.dui	25 370
13	+4	Trojan-Dropper.Win32.Flystud.yo	24 038
14	Nowość	Trojan-Dropper.Win32.Agent.bcyx	22 471
15	Powrót	Packed.Win32.Klone.bj	21 919
16	Powrót	Trojan.Win32.Swizzor.b	19 496
17	Nowość	Trojan-Downloader.WMA.GetCodec.s	18 571
18	-4	Worm.Win32.Mabezat.b	19 708
19	Nowość	Trojan-GameThief.Win32.Magania.cbrt	17 610
20	Nowość	Trojan-Dropper.Win32.Agent.ayqa	16 909

Szkodliwe programy występujące najczęściej na komputerach użytkowników, październik 2009

Net-Worm.Win32.Kido.ir, który po raz pierwszy pojawił się w zeszłym miesiącu, zastąpił tradycyjnego lidera, robaka Kido.ih. Potwierdza to po raz kolejny, że głównym źródłem infekcji są zainfekowane nośniki wymienne.

Pozostając w temacie nośników przenośnych - do robaka Autorun.dui, który regularnie pojawia się w rankingach, dołączył podobny szkodnik, Autorun.awkp, który uplasował się na 9 miejscu. Szkodniki te, jak sugeruje ich nazwa, automatycznie uruchamiają szkodliwe programy na urządzeniach przenośnych.

W październiku do pierwszego rankingu Top20 powrócił Packed.Win32.Black.a, Packed.Win32.Klone.bj i Trojan.Win32.Swizzor.b. Co więcej, oprócz Black.a, pojawiła się nowa wersja tego szkodnika - Black.d. Podsumowując, rodzina Packed.Win32.Black zawiera programy, które zostały spakowane przy użyciu nielicencjonowanych wersji legalnych narzędzi służących do ochrony plików wykonywalnych. W tym konkretnym wypadku, narzędziem pakującym jest często wykorzystywany przez cyberprzestępców ASProtect.

Kolejną nowością jest multimedialny trojan downloader GetCodec.s. Trojan ten jest spokrewniony z GetCodec.r, o którym analitycy z Kaspersky Lab pisali w grudniu poprzedniego roku (http://www.viruslist.pl/analysis.html?newsid=514, i rozprzestrzenia się za pomocą P2P-Worm.Win32.Nugg, podobnie jak poprzedni wariant.

Wzrosła aktywność szkodników z niesławnej rodziny Magania. W lipcu Trojan-GameThief.Win32.Magania.biht znalazł się wśród 20 najbardziej rozpowszechnionych szkodliwych programów w Internecie. W październiku ranking 20 programów najczęściej wykrywanych na komputerach użytkowników zawierał nową wersję tego szkodnika - Magania.cbrt - jak również powiązanego z rodziną Magania trojana Trojan-Dropper.Win32.Agent.ayqa.

Podsumowując pierwszy ranking: w październiku znów dominowały szkodliwe programy, które rozprzestrzeniają się za pośrednictwem urządzeń przenośnych, nastąpił również zauważalny wzrost aktywności trojanów atakujących użytkowników gier (chociaż nie osiągnął jeszcze znaczącego poziomu).

Druga lista Top20 przedstawia dane wygenerowane przez Ochronę WWW, składnik naszego oprogramowania, które odzwierciedlają krajobraz zagrożeń online. Ranking ten zawiera szkodliwe programy wykryte na stronach internetowych oraz szkodliwe oprogramowanie pobrane z tych stron na maszyny ofiar.

Drugie zestawienie Top 20 zawiera dane wygenerowane przez komponent Ochrona WWW i odzwierciedla krajobraz zagrożeń online. Ranking ten zawiera szkodliwe programy wykryte na stronach internetowych oraz szkodliwe oprogramowanie pobrane na maszyny ze stron internetowych.

Pozycja	Zmiana	Nazwa	Liczba zainfekowanych stron WWW
1	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Gumblar.x	459 779
2	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Gumblar.w	281 057
3	Bez zmian	Trojan-Downloader.HTML.IFrame.sz	192 063
4	-3	not-a-virus:AdWare.Win32.Boran.z	171 278
5	-3	Trojan.JS.Redirector.l	157 494
6	-1	Trojan-Clicker.HTML.Agent.aq	118 361
7	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Zapchast.m	112 710
8	Powrót	Trojan.JS.Agent.aat	107 132
9	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Small.oj	60 425
10	Nowość	Exploit.JS.Agent.apw	50 939
11	-7	Exploit.JS.Pdfka.ti	46 303
12	Nowość	Trojan.JS.Popupper.f	39 204
13	-1	Trojan-Downloader.JS.IstBar.bh	34 944
14	Nowość	Trojan.JS.Zapchast.an	30 546
15	-6	Trojan-Downloader.JS.LuckySploit.q	29 105
16	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Agent.en	27 405
17	Nowość	Trojan-Dropper.Win32.Agent.ayqa	26 994
18	Powrót	Trojan-Clicker.HTML.IFrame.mq	26 057
19	Nowość	Trojan-GameThief.Win32.Magania.bwsr	26 032
20	Nowość	Exploit.JS.Agent.anr	25 517

Szkodliwe programy pobierane najczęściej ze stron WWW, październik 2009

Dwie najwyższe pozycje objęły nowe warianty Gumblara, skryptowego trojana downloadera. Program ten wywołał spore zamieszanie pod koniec maja, natomiast w czerwcu awansował na pierwsze miejsce.

Nowe warianty Gumblara wykorzystują bardziej wyrafinowane technologie do infekowania stron internetowych niż ich poprzednicy. Wcześniej do legalnych stron internetowych był wstrzykiwany kod, który bez wiedzy użytkownika uruchamiał skrypt zlokalizowany na stronie cyberprzestępcy. Teraz zhakowane strony zawierają odsyłacze do szkodliwych skryptów umieszczonych na innych legalnych zhakowanych stronach: w rezultacie, analiza jest trudniejsza, a zneutralizowanie szkodliwej sieci - bardziej złożone. Sam skrypt wykorzystuje kilka luk w zabezpieczeniach: w programie Adobe Acrobat Reader (http://cve.mitre.org/cgi-bin/cvename.cgi?name=2007-5659, http://cve.mitre.org/cgi-bin/cvename.cgi?name=CVE-2008-2992, http://cve.mitre.org/cgi-bin/cvename.cgi?name=CVE-2009-0927), Adobe Flash Player (http://cve.mitre.org/cgi-bin/cvename.cgi?name=CVE-2007-0071), Microsoft Office (http://cve.mitre.org/cgi-bin/cvename.cgi?name=CVE-2009-2496) w celu pobrania głównego szkodliwego programu - Trojan-PSW.Win32.Kates.j. Niektóre warianty tego skryptu zawierają w swoim kodzie trojana; gdy skrypt zostanie wykonany, próbuje pobrać na maszynę ofiary Kates.j i dopilnować, aby został automatycznie uruchomiony. Celem infekcji jest kradzież poufnych danych, łącznie z danymi dostępu do stron internetowych, które mogą zostać wykorzystane do zainfekowania kolejnych stron.

Atak z użyciem Gumblara został dokładnie zaplanowany; jednak analitykom z Kasperksy Lab udało się ułożyć wszystkie kawałki tej układanki i dodać do antywirusowych baz danych wykrywanie wszystkich szkodliwych programów wykorzystanych w ataku.

Technika polegająca na dzieleniu szkodliwego skryptu na kilka części w celu utrudnienia wykrywania i analizy staje się coraz bardziej popularna. Około jednej czwartej programów z październikowej listy Top 20 zostało zaprojektowanych w ten sposób: Trojan-Downloader.JS.Zapchast.n, Trojan-Downloader.JS.Small.oj, Exploit.JS.Agent.apw, Trojan.JS.Zapchast.an, and Trojan-Downloader.JS.Agent.env.

Do naszego drugiego rankingu zakwalifikował się również Trojan-Dropper.Win32.Agent.ayqa (wspomniany wyżej) oraz inny program kradnący hasła do gier online, Trojan-GameThief.Win32.Magania.bwsr.

Podsumowując, październik charakteryzował się masowymi infekcjami legalnych stron internetowych trojanem downloaderem Gumblar. Dzielenie szkodliwych skryptów również jest charakterystycznym trendem.

Poniżej znajduje się lista państw, z których pochodziło najwięcej prób infekcji za pośrednictwem sieci:

Kraje, z których pochodzi najwięcej prób infekowania komputerów przez Internet, październik 2009

Źródło: Kaspersky Lab