Dzie艅 Bezpiecznego Internetu 2010: Inteligentniejsze surfowanie

Na pierwszy rzut oka Internet wydaje si臋 olbrzymim rajem dla os贸b poszukuj膮cych rozrywki - miejscem, gdzie dzieci i m艂odzie偶 mog膮 spotka膰 przyjaci贸艂 na portalach spo艂eczno艣ciowych, rodzice mog膮 poszale膰 na zakupach, a starsze osoby - zaplanowa膰 swoje podr贸偶e. Jednak za t膮 atrakcyjn膮 otoczk膮 czaj膮 si臋 powa偶ne zagro偶enia dla ka偶dej z tych grup - cyfrowe zanieczyszczenie, na kt贸re powinni zwr贸ci膰 uwag臋 wszyscy u偶ytkownicy komputer贸w i Internetu.

Wed艂ug badania przeprowadzonego przez Microsoft (http://download.microsoft.com/documents/uk/finland/press/europe_logs_on.pdf ), od czerwca 2010 roku Europejczycy b臋d膮 sp臋dza膰 wi臋cej czasu w Internecie ni偶 przed telewizorem. Jak wynika z prognoz, w Sieci b臋dziemy przebywa膰 2,5 dnia miesi臋cznie (14,2 godziny tygodniowo), natomiast na ogl膮danie telewizji przeznaczymy prawie dwa dni (11,5 godziny tygodniowo). Warto doda膰, 偶e pod wzgl臋dem korzystania z Internetu Europejczycy plasuj膮 si臋 gdzie艣 po艣rodku skali (oko艂o 52% europejczyk贸w ma obecnie po艂膮czenie z Internetem). Wed艂ug Internet World Stats (http://internetworldstats.com/stats.htm), czo艂ow膮 pozycj臋 zajmuje Ameryka P贸艂nocna (74,2% populacji korzysta z Internetu), natomiast na drugim kra艅cu skali znajduje si臋 Afryka (6,8% populacji posiada po艂膮czenie z Internetem). W 2010 roku po艂膮czenie z Internetem b臋dzie posiada艂a oko艂o jedna czwarta populacji na 艣wiecie.

Od Facebooka do kana艂u pogodowego

Spos贸b korzystania z Internetu zale偶y przede wszystkim od wieku u偶ytkownik贸w. Aktualne statystyki dla Niemiec (www.mpfs.de/fileadmin/JIM-pdf09/JIM-Studie2009.pdf) i Stan贸w Zjednoczonych (www.scribd.com/doc/16753035/Nielsen-Study-How-Teens-Use-Media-June-2009-Read-in-Full-Screen-Mode) pokazuj膮, 偶e internauci z grupy wiekowej 12-19 lat korzystaj膮 z Internetu g艂贸wnie w celach komunikacyjnych. Przez oko艂o 50% czasu sp臋dzanego online m艂odzi ludzie przebywaj膮 na portalach spo艂eczno艣ciowych lub korzystaj膮 z komunikator贸w internetowych i program贸w pocztowych.

Im starsi internauci, tym wi臋cej czasu sp臋dzaj膮 na poszukiwaniu informacji online, natomiast mniej na czatowaniu i grach. Poczta elektroniczna nadal jest najpopularniejszym 艣rodkiem komunikacji w艣r贸d doros艂ych. Poza tym, oko艂o 2/3 doros艂ych internaut贸w robi zakupy i rezerwuje wakacje przez Internet, podczas gdy jedna trzecia z nich regularnie wykonuje transakcje bankowe online. Magicznym progiem dla popularno艣ci portali spo艂eczno艣ciowych wydaj膮 si臋 by膰 30 urodziny (http://arstechnica.com/web/news/2009/02/study-twitter-users-are-mobile-urban-and-engaged-online.ars): trzy czwarte wszystkich m艂odszych internaut贸w korzysta z internetowych portali spo艂eczno艣ciowych, podczas gdy dla grupy os贸b w wieku ponad 30 lat odsetek ten wynosi jedynie jedn膮 trzeci膮.

W inny spos贸b wykorzystuj膮 Internet osoby w wieku ponad 65 lat. Wprawdzie najpopularniejsz膮 us艂ug膮 jest poczta elektroniczna, jednak na drugim miejscu znajduj膮 si臋 serwisy informacyjne, odwiedzane w celu planowania podr贸偶y, czytania prognozy pogody i naj艣wie偶szych informacji (http://blog.nielsen.com/nielsenwire/online_mobile/six-million-more-seniors-using-the-web-than-five-years-ago).

"Pomy艣l, zanim wy艣lesz"

Has艂o Dnia Bezpiecznego Internetu 2010 brzmi: "Pomy艣l, zanim wy艣lesz". Jest ono skierowane g艂贸wnie do najm艂odszego pokolenia, kt贸re zwykle sp臋dza du偶o czasu na portalach spo艂eczno艣ciowych. Trzeba pami臋ta膰, 偶e mimo Internetu podstawowe problemy oraz potrzeby dzieci i m艂odych ludzi nie zmieni艂y si臋. M艂odzi ludzie nadal koncentruj膮 si臋 na swoich osobistych problemach - jedyna r贸偶nica polega na tym, 偶e ju偶 nie powierzaj膮 ich swoim pami臋tnikom, kt贸re skrz臋tnie ukrywaj膮 pod poduszk膮, ani nie dziel膮 si臋 nimi z najbli偶szymi przyjaci贸艂mi. Zamiast tego opisuj膮 swoje prywatne sprawy na blogach lub pisz膮 komentarze na portalach spo艂eczno艣ciowych. Wiele m艂odych os贸b nie zdaje sobie sprawy - lub po prosto nie dba o to - 偶e ma艂o rygorystyczne ustawienia bezpiecze艅stwa sprawiaj膮, 偶e takie informacje mog膮 przeczyta膰 wszyscy.

Ka偶dy, kto potrafi korzysta膰 z wyszukiwarki, mo偶e teraz zgromadzi膰 informacje o dowolnej osobie - i to w ci膮gu kr贸tkiego czasu. Masz list臋 偶ycze艅 w sklepie internetowym? Je偶eli tak, znajduj膮ce si臋 na niej tytu艂y ksi膮偶ek, p艂yt CD lub film贸w prawdopodobnie wiele m贸wi膮 o twoim hobby, a Tw贸j profil na Facebooku zawiera Twoj膮 dat臋 urodzenia i miejsce zamieszkania. Dzi臋ki temu przy pomocy Google Maps ka偶dy mo偶e dowiedzie膰 si臋, w jakiej dzielnicy mieszkasz. Je偶eli kto艣 wygoogla imiona Twoich rodzic贸w, by膰 mo偶e b臋dzie m贸g艂 z艂ama膰 zabezpieczenia Twojego konta w postaci pyta艅. A zatem, Internet u艂atwia 艂膮czenie r贸偶nych 藕r贸de艂 informacji, kt贸re pozwalaj膮 na stworzenie pe艂nego profilu osoby.

Warto pami臋ta膰, 偶e czasami nie jest mo偶liwe ca艂kowite usuni臋cie zdj臋膰 lub komentarzy umieszczonych na portalach spo艂eczno艣ciowych. Nawet je艣li uda艂o ci si臋 usun膮膰 zdj臋cie, kt贸re opublikowa艂e艣, kto艣 m贸g艂 je wcze艣niej skopiowa膰 lub jego kopia nadal mo偶e znajdowa膰 si臋 w pami臋ci podr臋cznej wyszukiwarki. Kolejne zagro偶enie stanowi膮 wirtualni znajomi na portalach spo艂eczno艣ciowych. Czy rzeczywi艣cie s膮 tymi, za kogo si臋 podaj膮? Trudno powiedzie膰, poniewa偶 portale spo艂eczno艣ciowe nie u艂atwiaj膮 偶ycia osobom, kt贸re chc膮 ustali膰, kto w rzeczywisto艣ci kryje si臋 za danym profilem. Z jednej strony, istnieje niebezpiecze艅stwo, 偶e kto艣 mo偶e nas szpiegowa膰. Z drugiej strony, cyberprzest臋pcy wykorzystuj膮 odsy艂acze, aby przeprowadza膰 ukierunkowane ataki na komputery.

Specjali艣ci z Kaspersky Lab przewiduj膮, 偶e w 2010 roku oprogramowanie crimeware, kt贸re wykorzystuje portale spo艂eczno艣ciowe, b臋dzie jednym z najszybciej rosn膮cych zagro偶e艅.

Ukryte zagro偶enia zwi膮zane z zakupami online

Nawet osoby, kt贸re nie sp臋dzaj膮 ca艂ego swojego wolnego czasu w Internecie (jak wi臋kszo艣膰 doros艂ych), spotykaj膮 si臋 z coraz wi臋ksz膮 liczb膮 zagro偶e艅 i z coraz bardziej wyrafinowanymi metodami atak贸w. Jest to jeden z g艂贸wnych trend贸w w bezpiecze艅stwie komputerowym w 2010 roku: analitycy wirus贸w przewiduj膮, 偶e w tym roku pojawi si臋 znacznie wi臋cej wyrafinowanych szkodliwych program贸w, kt贸re spowoduj膮 problemy nawet zwyk艂ym u偶ytkownikom. Dla przyk艂adu, specjali艣ci ds. wirus贸w pracuj膮cy w Kaspersky Lab rejestruj膮 obecnie oko艂o 30 000 nowych zagro偶e艅 internetowych dziennie. Bezpowrotnie min臋艂y ju偶 czasy, gdy u偶ytkownicy, kt贸rzy nie odwiedzali podejrzanych stron internetowych, mogli czu膰 si臋 w Internecie w miar臋 bezpiecznie.

Niebezpiecze艅stwo czai si臋 nawet podczas robienia zakup贸w online. Skrajnie niskie ceny za drogie markowe towary nie tylko brzmi膮 zbyt pi臋knie, 偶eby mog艂y by膰 prawd膮; zwykle kryje si臋 za nimi jakie艣 oszustwo. Poczta elektroniczna nadal jest wykorzystywana do wy艂udzania pieni臋dzy od u偶ytkownik贸w - przy u偶yciu wiadomo艣ci zawieraj膮cych szkodliwe oprogramowanie lub odsy艂acze do zainfekowanych stron internetowych. Je偶eli komputer nie jest chroniony przy pomocy aktualizowanego programu antywirusowego, wystarczy jedno klikni臋cie myszk膮, aby w tle zosta艂o zainstalowane szkodliwe oprogramowanie. Z tego miejsca szkodnik mo偶e na przyk艂ad przechwytywa膰 has艂a czy informacje dotycz膮ce kart kredytowych.

Szkodliwe programy cz臋sto s膮 wykorzystywane do przekierowywania komputer贸w na inne strony internetowe. Gdy Tobie wydaje si臋, 偶e masz przed sob膮 znajom膮 stron臋 sklepu internetowego, w rzeczywisto艣ci mog艂e艣 zosta膰 przekierowany na oszuka艅cz膮 kopi臋 stworzon膮 przez internetowych oszust贸w. Ataki phishingowe s膮 obecnie tak wyrafinowane, 偶e nie potrafi膮 ich wykry膰 nawet do艣wiadczeni u偶ytkownicy komputer贸w. Gdy podasz dane logowania na takiej stronie, pojawi si臋 komunikat o b艂臋dzie. W zwi膮zku z problemami technicznymi poprosz膮 Ci臋, aby艣 chwil臋 poczeka艂. Jednak w tym czasie Twoja nazwa u偶ytkownika i has艂o zostan膮 wys艂ane osobie przeprowadzaj膮cej atak, kt贸ra wykorzysta je do wykonania zakup贸w lub transakcji bankowych na Tw贸j koszt.

Surferzy seniorzy na celowniku

Internet pozwala zaplanowa膰 i zarezerwowa膰 wymarzone wakacje - i to po atrakcyjnych zni偶kach, w por贸wnaniu z cenami oferowanymi przez agencje podr贸偶y. Jednak cyfrowym turystom radzimy, aby zapakowali do swoich walizek r贸wnie偶 艣rodki bezpiecze艅stwa, w przeciwnym razie wakacje ich 偶ycia mog膮 sko艅czy膰 si臋, jeszcze przed wyjazdem. W samych Stanach Zjednoczonych w ci膮gu dw贸ch lat u偶ytkownicy komputer贸w ponie艣li straty w wysoko艣ci prawie 8,5 miliard贸w dolar贸w (http://www.consumerreports.org/cro/cu-press-room/pressroom/archive/2008/09/0809-eng0809ont.htm). Osoby przeprowadzaj膮ce ataki wykorzystuj膮 teraz coraz bardziej wyrafinowane programy, kt贸re w wi臋kszo艣ci dzia艂aj膮 automatycznie i wykorzystuj膮 szereg r贸偶nych metod atak贸w. Najbardziej znana metoda polega na wysy艂aniu szkodliwego oprogramowania za po艣rednictwem poczty elektronicznej, przy czym szczeg贸lnie popularne s膮 maile pochodz膮ce rzekomo od najwi臋kszych internetowych agencji podr贸偶y, takich jak Opodo czy Expedia. Do takich maili do艂膮czane s膮 fa艂szywe faktury. Je偶eli taki za艂膮cznik kliknie u偶ytkownik, kt贸ry nie posiada aktualnego oprogramowania antywirusowego, na jego komputerze zainstaluje si臋 trojan. Trojany s膮 wykorzystywane do przechwytywania informacji, takich jak has艂a czy dane dotycz膮ce kart kredytowych. Wi臋kszo艣膰 szkodliwych program贸w "chowa w r臋kawie" wiele sztuczek, dzi臋ki kt贸rym mog膮 unikn膮膰 wykrycia. W rezultacie cz臋sto w og贸le nie zauwa偶asz tych nieproszonych go艣ci, kt贸rzy robi膮 wszystko, aby nie zwr贸ci膰 na siebie uwagi.

Ochron臋 przed tymi i podobnymi atakami zapewniaj膮 programy bezpiecze艅stwa. Potrafi膮 one wykrywa膰 szkodniki komputerowe na podstawie ich podejrzanego zachowania, czyli za pomoc膮 funkcji okre艣lanej przez ekspert贸w jako "analiza zachowania". Programy bezpiecze艅stwa monitoruj膮 r贸wnie偶 przegl膮darki internetowe i skutecznie wykrywaj膮 pr贸by przekierowywania u偶ytkownik贸w na strony phishingowe.

Tego rodzaju ochrona jest bardzo istotna, poniewa偶 za zakupy internetowe zwykle p艂acimy przy u偶yciu kart kredytowych lub polecenia zap艂aty. Poniewa偶 ujawnianie danych dotycz膮cych kont lub numer贸w kart kredytowych zawsze stanowi pewne ryzyko, u偶ytkownicy powinni upewni膰 si臋, 偶e ich wirtualne agencje podr贸偶y zapewniaj膮 szyfrowane po艂膮czenia dla transakcji p艂atniczych.

Je偶eli chcesz, aby Twoje sesje internetowe by艂y zar贸wno bezpieczne jak i "inteligentne", zastosuj si臋 do kilku prostych rad:

  1. Zainstaluj oprogramowanie bezpiecze艅stwa internetowego i aktualizuj je.
  2. Dopilnuj, aby system Windows oraz aplikacje innych producent贸w, kt贸rych u偶ywasz, by艂y zawsze aktualne.
  3. Wykonuj regularne kopie zapasowe swoich danych na p艂ycie CD, DVD lub zewn臋trznej pami臋ci USB.
  4. Nie odpowiadaj na wiadomo艣ci e-mail, je艣li nie znasz nadawcy.
  5. Nie klikaj za艂膮cznik贸w do e-maili, je偶eli pochodz膮 od nieznanego nadawcy.
  6. Nie klikaj odsy艂aczy w wiadomo艣ciach e-mail lub wiadomo艣ciach przesy艂anych za po艣rednictwem komunikator贸w internetowych. Wpisuj adresy bezpo艣rednio do przegl膮darki internetowej.
  7. Nie ujawniaj swoich osobistych informacji w odpowiedzi na przes艂anego Ci maila, nawet je偶eli wygl膮da na oficjalny.
  8. Je偶eli robisz zakupy lub dokonujesz transakcji bankowych, korzystaj tylko z bezpiecznych stron. Ich adresy URL rozpoczynaj膮 si臋 od ci膮gu znak贸w ?https://?, a w prawym dolnym rogu przegl膮darki znajdziesz symbol k艂贸dki.
  9. U偶ywaj innego has艂a dla ka偶dej strony internetowej lub us艂ugi, z kt贸rej korzystasz, i postaraj si臋, aby Twoje has艂a sk艂ada艂y si臋 z wi臋cej ni偶 5 znak贸w, zawiera艂y cyfry, znaki specjalne oraz wielkie i ma艂e litery. Nie tw贸rz nowych hase艂 na podstawie innych (np. ?tomek1?, ?tomek2?). Postaraj, aby nie by艂y 艂atwe do odgadni臋cia (np. imi臋 Twojej mamy, nazwa Twojego zwierzaka). Nikomu nie zdradzaj swoich hase艂.
  10. Sprawdzaj, co robi Twoje dziecko w Internecie. Zainstaluj oprogramowanie zawieraj膮ce kontrol臋 rodzicielsk膮 blokuj膮ce nieodpowiedni膮 zawarto艣膰.
殴r贸d艂o:
Kaspersky Lab