Termin zapora sieciowa został zaczerpnięty ze środowiska straży pożarnej, a dosłownie oznacza on ścianę przeciwpożarową.

W informatyce zapora sieciowa jest barierą pomiędzy systemem komputerowym (korporacji lub indywidualnego użytkownika) a światem zewnętrznym, której celem jest uniemożliwienie osobom z zewnątrz uzyskania nieautoryzowanego dostępu do chronionej sieci. Zapora sieciowa monitoruje strumienie odbieranych i wysyłanych danych oraz wykorzystywane porty. Ma to na celu zablokowanie wszystkich pakietów danych i żądań, które nie odpowiadają predefiniowanym parametrom.

W środowisku sieciowym zapory sieciowe używane są do monitorowania komunikacji zewnętrznej, jak i połączeń między sieciami i grupami użytkowników.

Obecnie większość przedsiębiorstw stosuje zapory sieciowe monitorujące stan połączeń sieciowych. Dla każdego z połączeń administratorzy tworzą listy dozwolonych pakietów danych. Zapora sieciowa przepuszcza tylko te pakiety, które odpowiadają znanym połączeniom i odrzuca całą pozostałą komunikację.

Osobiste zapory sieciowe chronią użytkowników indywidualnych przed atakami hakerów i potencjalnie szkodliwymi pakietami danych wysyłanych przez Internet a także ograniczają możliwości aplikacji na chronionych komputerach. Takie rozwiązanie jest doskonałym uzupełnieniem ochrony antywirusowej oraz staje się "koniecznością" dla osób korzystających z szerokopasmowych łączy.