Ewolucja spamu: kwiecie艅 - czerwiec 2007
Laboratorium antyspamowe, Kaspersky Lab
- Ostatnie trendy
- Spam w formacie PDF i inne innowacje graficzne
- Spam wed艂ug kategorii
- Szkodliwe oprogramowania i spam: niekiedy pe艂ni膮 te same funkcje
- Podsumowanie
Ostatnie trendy
Spamerzy wypr贸bowuj膮 nowe sposoby dostarczania plik贸w graficznych do u偶ytkownik贸w. Obejmuj膮 one za艂膮czniki PDF zawieraj膮ce spam.
Spam w formacie PDF i inne innowacje graficzne
Incydenty z drugiego kwarta艂u 2007 roku potwierdzi艂y zauwa偶ony wcze艣niej spadek ilo艣ci spamu graficznego (spam w za艂膮cznikach w formatach .gif, .jpeg i innych).
- kwiecie艅 - 23%
- maj - 19,3%
- czerwiec - 18,8%
W por贸wnaniu z pierwszym kwarta艂em tego roku, spadek jest nieco wolniejszy, jednak trend nadal jest wyra藕ny.
G艂贸wnym powodem obserwowanego obecnie spadku ilo艣ci spamu graficznego jest prawdopodobnie to, 偶e sta艂 si臋 on mniej skuteczny. Wiele filtr贸w spamu przetwarza ju偶 skutecznie za艂膮czniki graficzne i potrafi blokowa膰 spam graficzny. Znani producenci rozwi膮za艅 antyspamowych poinformowali jaki艣 czas temu o swoim sukcesie w rozwijaniu nowych technologii, kt贸re analizuj膮 fragmenty wiadomo艣ci e-mail zawieraj膮ce grafik臋. Tak wi臋c oprogramowanie antyspamowe mo偶e chroni膰 przed wszystkimi typami spamu, 艂膮cznie ze spamem graficznym.
Czy to oznacza, 偶e spamerzy przestan膮 wykorzystywa膰 grafik臋? Nie. To oznacza tylko tyle, 偶e opr贸cz format贸w .gif i .jpeg znajd膮 nowe metody wysy艂ania spamu graficznego. W drugim kwartale 2007 roku spamerzy przetestowali przynajmniej trzy nowe techniki:
- Umieszczanie plik贸w graficznych na darmowych stronach hostingowych (takich jak imageshack.us, imagenerd.com, imgnation.net, hostpic.biz, imgplace.com itd.). Tekst takich wiadomo艣ci spamowych zawiera odsy艂acz do adresu, kt贸ry hostuje obraz. Gdy u偶ytkownik otworzy wiadomo艣膰 e-mail, wi臋kszo艣膰 popularnych klient贸w pocztowych automatycznie pobierze obraz z tego adresu URL.
- Wykorzystywanie grafiki jako obrazka t艂a. Pliki graficzne nie s膮 zawarte w wiadomo艣ci e-mail, zamiast tego opublikowane s膮 na oddzielnych stronach internetowych. Tekst wiadomo艣ci zawiera jedynie adres URL wewn膮trz znacznika "body" z atrybutem "background". W rezultacie, obraz mo偶e by膰 automatycznie pobrany przez niekt贸re klienty pocztowe, jak r贸wnie偶 przez interfejsy niekt贸rych serwis贸w oferuj膮cych dost臋p do poczty elektronicznej przy u偶yciu przegl膮darki internetowej.
- Spam w za艂膮cznikach PDF. Ten rodzaj za艂膮cznika nie b臋dzie otwiera艂 si臋 automatycznie, nie b臋dzie te偶 automatycznie pobierany. Aby zobaczy膰 zawarto艣膰 spamu, u偶ytkownik musi otworzy膰 za艂膮cznik r臋cznie.
W pierwszych dw贸ch przypadkach spamerzy staraj膮 si臋, aby obraz nie by艂 widoczny w tre艣ci wiadomo艣ci. Dzi臋ki takiemu podej艣ciu filtry spamu nie mog膮 niczego analizowa膰.
W trzecim przypadku obraz jest za艂膮czony, jednak format za艂膮cznika powoduje, 偶e wiele system贸w filtrowania ignoruje go. W rezultacie, pe艂na analiza zawarto艣ci spamu nie zostaje przeprowadzona.
Podczas gdy pierwsze dwie taktyki nie by艂y powszechnie stosowane (przynajmniej na razie), wykorzystywanie za艂膮cznik贸w PDF w wysy艂kach spamowych spowodowa艂o problemy wielu programom filtruj膮cym. Problemy te mo偶na jednak 艂atwo rozwi膮za膰. Na przyk艂ad Kaspersky Anti-Spam potrafi zwalcza膰 spam w za艂膮cznikach PDF i wykrywa膰 nowe rodzaje spamu bez konieczno艣ci zmieniania oprogramowania.
Trudno powiedzie膰, jak d艂ugo jeszcze spamerzy b臋d膮 wykorzystywali za艂膮czniki PDF. B臋dzie to zale偶a艂o od tego, jak szybko zareaguj膮 producenci filtr贸w spamu oraz jak szybko u偶ytkownicy naucz膮 si臋 usuwa膰 takie wiadomo艣ci bez otwierania za艂膮cznika. Ataki tego typu mog膮 okaza膰 si臋 kr贸tkotrwa艂ym zjawiskiem. W tym momencie nie ma powodu s膮dzi膰, 偶e spam w za艂膮cznikach PDF zast膮pi bardziej tradycyjne typy spamu graficznego. Wed艂ug statystyk, pod koniec czerwca spam w za艂膮cznikach PDF stanowi艂 2% - 6% ca艂ego spamu.
Poni偶ej przedstawiamy przyk艂ad spamu w formacie PDF:
Spam wed艂ug kategorii
W drugim kwartale 2007 roku spam utrzymywa艂 si臋 na sta艂ym poziomie 70% - 80% ca艂ego ruchu pocztowego w rosyjskim Internecie. W okresie tym najmniej spamu odnotowano 27 kwietnia (62,9%), najwi臋cej natomiast 28 maja (86%).
W艣r贸d pi臋ciu najpopularniejszych kategorii spamu w drugim kwartale 2007 roku znalaz艂y si臋:
- Leki, produkty i us艂ugi zdrowotne (20,5%).
- Edukacja (12,3%)
- Komputery i Internet (9,3%)
- Oszustwa komputerowe(9%)
- Podr贸偶owanie i turystyka (8,1%).

W kwartale tym na prowadzeniu znalaz艂a si臋 kategoria "Leki, produkty i us艂ugi zdrowotne". Odsetek tego rodzaju spamu zwi臋kszy艂 si臋 w stosunku do pierwszego kwarta艂u o 6,5%.
Opr贸cz typowych angielskoj臋zycznych ofert Viagry i 艣rodk贸w antydepresyjnych, spam z tej kategorii zawiera obecnie r贸wnie偶 rosyjskoj臋zyczne oferty produkt贸w i us艂ug zdrowotnych, takich jak okulary do masa偶u oczu, poradniki o rzucaniu palenia, czy spam zach臋caj膮cy do zapisania si臋 na si艂owni臋
Stopniowy spadek ilo艣ci spamu dotycz膮cego finans贸w osobistych, kt贸ry rozpocz膮艂 si臋 mniej wi臋cej na pocz膮tku 2007 roku, w ko艅cu doprowadzi艂 do tego, 偶e kategoria ta wypad艂a z pierwszej pi膮tki i w maju osi膮gn臋艂a rekordowo niski odsetek (2,1%). Obecnie stanowi 4,7% wszystkich wiadomo艣ci spamowych w rosyjskim Internecie.
Szkodliwe oprogramowanie i spam: niekiedy pe艂ni膮 te same funkcje
Cz臋sto spam ma na celu nie tyle reklamowanie jakiego艣 produktu czy us艂ugi, ani nawet pope艂nienie tego czy innego rodzaju oszustwa, ale w艂a艣nie bezpo艣rednie zaatakowanie maszyny u偶ytkownika. Spam cz臋sto zawiera szkodliwe programy lub odsy艂acze do szkodliwego oprogramowania. Otwieraj膮c za艂膮cznik lub klikaj膮c odsy艂acz, u偶ytkownik ryzykuje, 偶e jego komputer zostanie zainfekowany i zmieniony w w臋ze艂 w botnecie, kt贸ry mo偶e zosta膰 wykorzystany do przeprowadzania atak贸w DDoS. Nie jest to niczym nowym - kryminalizacja spamu i powi膮zanie go z r贸偶nego rodzaju szkodliwymi dzia艂aniami trwa ju偶 od dawna.
Jednak incydenty zwi膮zane ze spamem, jakie mia艂y miejsce w drugim kwartale 2007 roku, dostarczy艂y nam temat do przemy艣le艅 oraz okazj臋 do zastanowienia si臋, jak daleko zaszed艂 ju偶 ten proces.
W ci膮gu ostatnich trzech miesi臋cy pojawi艂a si臋 du偶a ilo艣膰 przesy艂ek spamowych zawieraj膮cych odno艣niki prowadz膮ce rzekomo do ciekawych zdj臋膰, stron internetowych itd. W rzeczywisto艣ci jednak odsy艂acze te prowadzi艂y do kodu, kt贸ry pr贸bowa艂 pobra膰 na maszyn臋 u偶ytkownika trojany. Spam ten 偶erowa艂 na jednych z podstawowych pragnie艅 ludzkich (dotycz膮cych seksu i dostawania czego艣 za darmo). Teraz jednak spamerzy postanowili wykorzysta膰 inn膮 s艂abo艣膰: ch臋膰 "podejrzenia" czyjego艣 偶ycia. Na pocz膮tku czerwca 2007 w rosyjskim Internecie pojawi艂a si臋 nowa wiadomo艣膰 spamowa oferuj膮ca oprogramowanie, kt贸re rzekomo potrafi艂o pobiera膰 wiadomo艣ci tekstowe z telefon贸w kom贸rkowych innych ludzi. W rzeczywisto艣ci, u偶ytkownik pobiera艂 zdalnie administrowanego trojana Backdoor.Win32.IRCBot.abc. Spam ten spowodowa艂 pewne zaniepokojenie w艣r贸d u偶ytkownik贸w telefon贸w kom贸rkowych. Dostawcy telefonii kom贸rkowej zmuszeni byli odpowiada膰 na pytania abonent贸w i wyja艣nia膰, 偶e w rzeczywisto艣ci nie istniej膮 偶adne programy, kt贸re mog膮 przechwytywa膰 wiadomo艣ci tekstowe lub pobiera膰 je z kart SIM innych os贸b.
Nieco p贸藕niej u偶ytkownicy "zachodniej" cz臋艣ci Internetu padli ofiar膮 podobnej przyn臋ty spamowej, jednak zach臋ta do klikni臋cia odno艣nika, kt贸ry pobiera艂 szkodliwe oprogramowanie, by艂a zupe艂nie inna. Spam mia艂 posta膰 powiadomienia od Microsoftu, zalecaj膮cego u偶ytkownikowi pobranie najnowszych uaktualnie艅 bezpiecze艅stwa.
W tym miejscu dobrze by艂oby przypomnie膰 znane ju偶 ostrze偶enie: spam jest niebezpieczny. Postaraj si臋 przestrzega膰 zasad podstawowej higieny komputerowej i nie otwieraj za艂膮cznik贸w w wiadomo艣ciach spamowych. Nie zapominaj, 偶e ani Microsoft, ani Bill Gates, ani 偶aden bank czy inne du偶e organizacje nie wysy艂aj膮 wiadomo艣ci o uaktualnieniach oprogramowania, a tym bardziej wiadomo艣ci zawieraj膮cych podejrzane za艂膮czniki.
Podsumowanie
- W drugim kwartale najmniejsz膮 ilo艣膰 spamu w rosyjskim Internecie odnotowano w kwietniu 2007 (62,9%).
- Najwi臋ksza ilo艣膰 spamu w rosyjskim Internecie kr膮偶y艂a 28 maja 2007 r. (86%).
- 艢rednio, spam stanowi 70% - 80% ca艂ego ruchu pocztowego w rosyjskim Internecie.
- Jedn膮 pi膮t膮 ca艂ego spamu (20,5%) stanowi膮 reklamy Viagry i innych specyfik贸w medycznych, g艂贸wnie 艣rodk贸w na zwi臋kszenie potencji i antydepresyjnych.
殴r贸d艂o:
