Kaspersky Lab prezentuje listę szkodliwych programów, które najczęściej atakowały użytkowników w grudniu 2009 r. Podobnie jak w poprzednich miesiącach, zestawienie zostało przygotowane w oparciu o dane wygenerowane przez system Kaspersky Security Network (KSN).

Szkodliwe programy wykryte na komputerach użytkowników

Pierwsza tabela zawiera szkodliwe programy, aplikacje wyświetlające reklamy oraz potencjalnie niebezpieczne narzędzia, które zostały wykryte i zneutralizowane na komputerach użytkowników po raz pierwszy, na przykład przez moduł ochrony w czasie rzeczywistym (skanowanie podczas dostępu). Użycie statystyk z tej metody skanowania pozwala na dokonanie analizy najnowszych, najbardziej niebezpiecznych i najszerzej rozprzestrzenionych szkodliwych programów.

Pozycja	Zmiana	Nazwa	Liczba zainfekowanych komputerów
1	Bez zmian	Net-Worm.Win32.Kido.ir	265 622
2	Bez zmian	Net-Worm.Win32.Kido.iq	211 101
3	Bez zmian	Net-Worm.Win32.Kido.ih	145 364
4	Bez zmian	Virus.Win32.Sality.aa	143 166
5	Bez zmian	Worm.Win32.FlyStudio.cu	101 743
6	Nowość	not-a-virus:AdWare.Win32.GamezTar.a	63 898
7	-1	not-a-virus:AdWare.Win32.Boran.z	61 156
8	-1	Trojan-Downloader.Win32.VB.eql	61 022
9	-1	Trojan-Downloader.WMA.GetCodec.s	56 364
10	Nowość	Trojan.Win32.Swizzor.c	54 811
11	Nowość	Trojan-GameThief.Win32.Magania.cpct	45 127
12	-3	Virus.Win32.Virut.ce	42 676
13	-3	Virus.Win32.Induc.a	37 132
14	Bez zmian	Trojan-Dropper.Win32.Flystud.yo	33 614
15	+3	Packed.Win32.Krap.ag	31 544
16	-3	Packed.Win32.Black.a	31 340
17	Bez zmian	Worm.Win32.Mabezat.b	31 020
18	-2	Packed.Win32.Klone.bj	28 814
19	-7	Packed.Win32.Black.d	28 560
20	-5	Worm.Win32.AutoRun.dui	28 551

Szkodliwe programy występujące najczęściej na komputerach użytkowników, grudzień 2009

 

Tradycyjnie, pierwsze zestawienie zawiera stosunkowo niewiele zmian. Grudzień nie był wyjątkiem od tej reguły. Za sprawą pojawienia się trzech nowości, które uplasowały się na szóstym, dziesiątym i jedenastym miejscu, kilka programów zostało zepchniętych w dół rankingu. Wyjątkiem był Packed.Win32.Krap.ag, który po raz pierwszy pojawił się w zestawieniach w zeszłym miesiącu, a w grudniu awansował o trzy pozycje. Krap.ag, podobnie jak inni przedstawiciele rodziny Packed, wykrywa program pakujący wykorzystywany do kompresowania szkodliwych programów - w tym przypadku są to fałszywe programy antywirusowe. Liczba tego rodzaju programów nieco wzrosła, co sugeruje, że cyberprzestępcy nadal aktywnie wykorzystują je w celu uzyskania korzyści finansowych.

Grudniowa nowość - GamezTar.a, który uplasował się na szóstym miejscu - to szkodnik, któremu warto poświęcić trochę więcej miejsca. Program ten podszywa się pod pasek narzędzi dla popularnych przeglądarek, który ma zapewnić szybki dostęp do gier online. Naturalnie, wyświetla również irytujące reklamy. Ponadto, instaluje wiele aplikacji, które działają niezależnie od paska narzędzi i ingerują w aktywność online, niezależnie od tego, czy jest to wyszukiwanie czy wyświetlanie zawartości. Umowa z użytkownikiem końcowym (www.gameztar.com/terms.do) obejmuje wszystkie te funkcje, jednak tym, co zwykle rzuca się użytkownikowi w oczy, jest ogromny migający przycisk "kliknij tutaj, a otrzymasz darmowe gry", a nie prawie niewidoczne "warunki usługi" na dole ekranu. Przed pobraniem jakiegokolwiek oprogramowania zalecamy przeczytanie umowy z użytkownikiem końcowym (jeżeli istnieje).

Dziesiąte miejsce zajmuje Trojan.Win32.Swizzor.c, krewny Swizzor.b, który pojawił się w rankingach w sierpniu (http://www.viruslist.pl/analysis.html?newsid=551) oraz Swizzor.a, który pojawił się w maju (http://www.viruslist.pl/analysis.html?newsid=537). Osoby stojące za tym zręcznie zaciemnionym kodem nie spoczęły na laurach i regularnie tworzą nowe warianty. Rzeczywista funkcja tego trojana jest bardzo prosta - szkodnik pobiera inne szkodliwe pliki z Internetu.

Szkodliwe programy w Internecie

Drugie zestawienie Top20 przedstawia dane wygenerowane przez moduł ochrona WWW, odzwierciedlające krajobraz zagrożeń online. Zestawienie to zawiera szkodliwe programy wykryte na stronach internetowych oraz pobrane na maszyny ze stron internetowych.

Pozycja	Zmiana	Nazwa	Liczba prób pobrań
1	Bez zmian	Trojan-Downloader.JS.Gumblar.x	445 881
2	+3	Trojan.JS.Redirector.l	178 902
3	Nowość	not-a-virus:AdWare.Win32.GamezTar.a	165 678
4	-2	Trojan-Downloader.HTML.IFrame.sz	134 215
5	Nowość	Trojan-Clicker.JS.Iframe.db	128 093
6	-2	not-a-virus:AdWare.Win32.Boran.z	109 256
7	Nowość	Trojan.JS.Iframe.ez	91 737
8	Nowość	Trojan.JS.Zapchast.bn	64 756
9	Nowość	Packed.JS.Agent.bn	60 361
10	Nowość	Packed.Win32.Krap.ai	43 042
11	+8	Packed.Win32.Krap.ag	41 731
12	Nowość	Exploit.JS.Pdfka.asd	36 044
13	Nowość	Trojan.JS.Agent.axe	35 309
14	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Shadraem.a	35 187
15	Powrót	Trojan.JS.Popupper.f	33 745
16	Nowość	not-a-virus:AdWare.Win32.GamezTar.b	33 266
17	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Twetti.a	30 368
18	Nowość	Trojan-Downloader.Win32.Lipler.iml	28 634
19	Nowość	Trojan-Downloader.JS.Kazmet.d	28 374
20	Nowość	Trojan.JS.Agent.axc	26 198

Szkodliwe programy pobierane najczęściej ze stron WWW, grudzień 2009

 

Drugie zestawienie zmieniło się o wiele bardziej niż pierwsze - na grudniowej liście pozostała jedynie jedna czwarta programów z poprzedniego miesiąca. Do rankingu powrócił jeden szkodliwy program. Jeżeli chodzi o resztę zestawienia, nastąpiły znaczące zmiany.

Gumblar.x pozostaje liderem, jednak strony zainfekowane tym szkodliwym oprogramowaniem są stopniowo oczyszczane przez webmasterów - liczba unikatowych prób pobrań w grudniu stanowiła około jedną czwartą w stosunku do listopada.

Krap.ag, który również występuje w pierwszym zestawieniu Top 20, awansował o 8 miejsc. Próby pobrań tego programu wzrosły o 50% w stosunku do zeszłego miesiąca. O jedną pozycję wyżej niż Krap.ag uplasował się Krap.ai, który również wykorzystuje wyspecjalizowany program pakujący wykorzystywany do kompresowania fałszywych programów antywirusowych.

GamezTar.a wystąpił również w drugim zestawieniu. Nie ma w tym nic dziwnego, biorąc pod uwagę związek tego programu z grami online. Co więcej, kolejna modyfikacja tego szkodliwego programu - GamezTar.b - weszła do rankingu, plasując się na szesnastym miejscu.

Na piÄ…tym miejscu znajduje siÄ™ Trojan-Clicker.JS.Iframe.db, typowy program pobierajÄ…cy ramki iframe (iframe-downloader) stosujÄ…cy proste zaciemnianie.

Trojan.JS.Iframe.ez, Trojan.JS.Zapchast.bn, Packed.JS.Agent.bn, Trojan.JS.Agent.axe, Trojan-Downloader.JS.Shadraem.a oraz Trojan-Downloader.JS.Kazmet.d to skrypty, których celem jest wykorzystywanie luk w zabezpieczeniach produktów firm Adobe i Microsoft w celu pobrania plików wykonywalnych. Programy te różnią się pod względem stopnia skomplikowania oraz złożoności stosowanego zaciemniania.

Interesującym przykładem aktywności cyberprzestępczej jest znajdujący się na 17 miejscu Trojan-Downloader.JS.Twetti.a. Szkodnikiem tym zostało zainfekowanych wiele legalnych stron internetowych. Warto przyjrzeć się bliżej, jak to działa. Po odszyfrowaniu nie ma żadnego śladu odsyłacza do głównego pliku wykonywalnego, nie ma również żadnych exploitów ani odsyłaczy do nich. Z analizy wynika, że skrypt wykorzystuje API (interfejs programowania aplikacji) popularny zarówno wśród cyberprzestępców jak i na Twitterze.

Trojan ten działa w następujący sposób: tworzy zapytanie do API, w wyniku którego uzyskiwane są dane dotyczące tak zwanych "trendów" - tj. najpopularniejszych tematów na Twitterze. Dane te są wykorzystywane do stworzenia pozornie losowej nazwy domeny, którą cyberprzestępcy zarejestrowali wcześniej z wykorzystaniem podobnej metody. Następnie tworzone jest przekierowanie do tej domeny. W domenie tej zostanie umieszczona główna część szkodnika (exploit PDF lub plik wykonywalny). Innymi słowy, zainfekowany odsyłacz i przekierowane są tworzone w locie przy użyciu "pośrednika", który w tym przypadku jest Twitterem.

Należy zauważyć, że zarówno Packed.JS.Agent.bn, jak i Trojan-Downloader.JS.Twetti.a wykorzystują do infekowania komputerów użytkowników specjalnie stworzony plik PDF. Plik ten jest wykrywany jako Exploit.JS.Pdfka.asd i również zaklasyfikował się do drugiego zestawienia Top 20 (na dwunastym miejscu). Możemy wobec tego przyjąć, że przynajmniej trzy z grudniowych szkodliwych programów były dziełem jednego gangu cyberprzestępczego. Powodem do niepokoju jest również fakt, że programy z rodziny TDSS, Sinowal oraz Zbot - niektóre z najbardziej niebezpiecznych zagrożeń, jakie obecnie istnieją - zostały wykryte wśród plików wykonywalnych pobranych na maszyny ofiar podczas ataków "drive-by".

W sumie, trendy nie zmieniły się. Ataki stają się coraz bardziej skomplikowane i coraz trudniejsze w analizie. Ich celem, w ogromnej większości przypadków, jest zarabianie pieniędzy. Wirtualne zagrożenia nie są już czysto wirtualne; mogą spowodować rzeczywiste szkody. Właśnie dlatego bardzo ważne jest zapewnienie ochrony Twojemu komputerowi i danym.

Źródło: Kaspersky Lab